24 Nisan 2021 tarihinde, İzmir Mülteci Çalışmaları Ağı tarafından düzenlenen “Pandemi Gölgesinde Mülteci Kadınların Sağlık Hakkı” başlıklı webinar, Covid-19 sürecinde mülteci kadınların sağlık hizmetlerine erişiminde karşılaştığı çok katmanlı sorunları ve çözüm yollarını masaya yatırdı. Uzman hemşire Emine Gök’ün sunumuyla gerçekleşen bu oturum, sahadaki gerçek deneyimlere ve sağlık sisteminin aksayan yönlerine ışık tuttu.
Pandemide Sağlığa Erişimde Derinleşen Eşitsizlikler
Covid-19 pandemisiyle birlikte evde kalma zorunluluğu, hastanelere erişimin kısıtlanması ve bilgiye ulaşımda yaşanan dil bariyeri, mülteci kadınların sağlık hizmetlerinden yararlanmasını daha da zorlaştırdı. Kayıt dışı olan bireylerin sağlık sisteminden neredeyse tamamen dışlandığı, yalnızca acil durumlarda hizmet alabildikleri vurgulandı.
Göçmen Sağlığı Merkezlerinin Rolü ve Yetersizlikler
İzmir’deki Göçmen Sağlığı Merkezleri, Arapça bilen sağlık personeli ve çevirmen desteğiyle önemli bir boşluğu doldursa da, personel eksikliği ve koordinasyonsuzluk bu merkezlerin etkinliğini sınırlamakta. Özellikle yaşlı, engelli ya da kronik hastalığı olan mülteciler için erişim sorunlarının derinleştiği belirtildi.
Kayıt Dışılık, HIV ve Üreme Sağlığı Sorunları
Pandemi sadece Covid-19 ile sınırlı kalmayıp, HIV ve diğer bulaşıcı hastalıklarla mücadelede de ciddi kesintilere neden oldu. Mülteci kadınların hem kayıt dışı oluşu hem de dil ve bilgi eksikliği, test ve tedavi süreçlerine erişimi büyük ölçüde engelledi. Webinar katılımcıları, cinsel sağlık ve üreme sağlığı hizmetlerinin bu süreçte neredeyse durma noktasına geldiğini ifade etti.
Dil Bariyeri: En Büyük Engel
Tüm oturum boyunca öne çıkan ortak nokta, mülteci kadınların sağlık hakkına erişiminde en büyük sorunun dil bariyeri olduğu idi. Sağlık kurumlarında çeviri desteğinin yetersizliği, bilgiye ulaşımı ve tedavi süreçlerini sekteye uğratıyor. Bu durum özellikle 18 yaş altı gebelik vakalarının takibini imkânsız hale getiriyor.
Çözüm Önerileri ve Katılımcı Önerileri
-Kayıt dışı mülteci bireylerin tespit edilerek sağlık sistemine entegre edilmesi,
-Mülteci kadınlar için çok dilli bilinçlendirme videoları ve internet içeriklerinin oluşturulması,
-Dernekler ve STK’ların kamu kurumlarıyla koordinasyon içinde çalışarak sahada aktif rol alması,
-Cinsel sağlık ve üreme sağlığı hizmetlerinin yaygınlaştırılması,
-Psikososyal destek mekanizmalarının artırılması.
Sonuç: Sağlık Herkesin Hakkı
İzmir Mülteci Çalışmaları Ağı olarak, mülteci kadınların sağlık hakkına erişiminde sadece farkındalık değil, hak temelli ve sahada uygulanabilir çözümler üretmenin önemini bir kez daha vurguladık. Pandeminin ardından dayanışma ağlarını güçlendirmek ve herkes için erişilebilir bir sağlık sistemini savunmak, ortak sorumluluğumuzdur.
